صفحه محصول - آمد و شد با جهانگرد غير مسلمان

دانلود فایل کامل آمد و شد با جهانگرد غير مسلمان
در قالب فایل word و متشکل از 45 صفحه قابل ویرایش و آماده ی پرینت

آمد و شد با جهانگرد غير مسلمان

عباس مخلصى

در پى دستيابى بشر به تمدن و صنعت و بهره مندى از رسانه هاى مسافرى سريع و راحت, آمد و شد و پيوند ميان انسانها به گونه اى شگفت رو به فزونى و گسترش نهاد.

شايد بتوان گفت اكنون گستره و حجمِ رفت وآمد فرامرزيِ انسانها و پيوند مردمانِ كشورها و قارّه ها با يكديگر همان اندازه است كه رفت و آمد ميان افراد يك قوم و قبيله در گذشته و نيز همان گونه سهل و آسان. نكته در خور توجه آن كه: چه بسا به همان اندازه مورد نياز و ضرور براى بشرِ امروز و براى ادامه حيات و زندگيِ انسانهايى كه در اين روزگار مى زيند.

بشر امروز, در چرخه زندگى ماشينى و در لابه لاى غبار تيره, نفس گير و جانكاهِ دنيوى گرى و ماديت گرفتار آمده است. گرچه به تن آسايى و شادكاميهايى دست يافته; اما معنويت درونى و شادابيِ روحى خويش را از كف داده است. حال در نهان ناخودآگاهش به چيزى مى انديشد كه روشناى وجودش را بازآورد و درونش را نرمى و صفا بخشد. بدين منظور به گردشگرى و سياحت و تفرّج در جاى جاى پهنه زمين مى رود تا به گمانِ خويش, در ديدن جلوه هاى زيباى طبيعت و لمسِ نمادهاى روح بخشِ پيشينيان و درك زيباييهاى اسطوره اى, گوهر معنوى خود را بجويد و گم شده اش را باز يابد.

از اين نظر, گردشگرى و سياحت يك تجربه درون گرايانه است. بشر مى خواهد لَختى به چنگ آورد كه جان و روحِ خسته, مكدَّر, تاريك و متلاشى شده اش به آزادى, فراخى, لذّت و زيبايى مينوى و ماورايى برسد. مى خواهد از اين راه معنويتِ زندگى اش را تأمين و فروريختگيِ درونش را جبران كند.

البته اينها يك روى سكّه است. در روى ديگر آن, بر انگيخته شدنِ احساسى در بشرِ متمدن ديده مى شود كه او را به شناخت و آگاهى از فرهنگها, تمدنها, سنّت و آداب ملتها و بازكشف پديدارهاى تاريخيِ نوع و نسل خويش دعوت مى كند. اين احساس, بسان گذشته, در افرادى معيّن و محدود وجود ندارد, بلكه عموم مردمان را به حركت و گردش درآورده است.

به هر روى, عوامل و انگيزه هاى گونه گون دست به دست هم داده و گردشگرى را به صورتى فراگير مورد نياز بشر امروز درآورده است, تا جايى كه هم اكنون به عنوان يك صنعت درخور و سودمند شناخته مى شود.

چگونگى بهره گيرى از اين صنعت و كوشش براى گسترش آن در كشور اسلامى ما, از جهتهاى گوناگونى نيازمند تحقيق و بررسى است: تبيين مسايلِ مربوط به سياست, اقتصاد, فرهنگ, ارتباطات و گسترش و مانند آنها. از يك جهت اين موضوع به تحقيق و پژوهشهاى حوزوى نياز دارد; يعنى روشنگرى مسائلى كه با احساس دينى و باورهاى اسلامى مردمان اين سرزمين پيوند دارند.

در اين مجال به چگونگى پيوند و معاشرت مسلمانان با جهانگردان غيرمسلمان و احكامى كه در اين باره وجود دارد, پرداخته خواهد شد. مسائلى كه پيوند ميان دولت و حكومت اسلامى با حكومتهاى غيرمسلمان را مى نماياند, خارج از بحث ماست. بنابراين, اين نوشتار به روشنگرى پايه هاى تئوريك و نشان دادن چشم اندازهاى فقهى و در نهايت به دست آوردن يك مدل و تئورى واقع بينانه درباره پيوندهاى فردى و مسائلى فقهى پيرامون آن, ويژه خواهد بود.

پيش از پرداختن به اصل موضوع, بيان دو نكته ضرور مى نمايد:

1 . مراد از (غير مسلمان) همه انسانهايى هستند كه در باور نداشتن به اسلام يكسانند. از اين كسان با واژه (كفار) ياد مى شود كه به طور كلى به سه گروه تقسيم مى شوند: اهل كتاب, مشرك و ملحد. فقيهان براى هر يك از اين گروهها تقسيم بنديهاى جزئى و جداگانه بيان كرده اند. اكنون مجال بيان همونديها و جداييها و تفسير اصطلاحى هر كلام وجود ندارد اگر چه در لابه لاى بحثها به تناسبِ بحث اشاره به احكام آنان خواهد شد.

توجه ما در اين نوشتار, بيش تر نسبت به كسانى است كه جداى از باورشان به عنوان يك انسان قانونمند, در رفتار و زندگى و يا دست كم در پيوندها و پيوستگيهاى اجتماعى خود, به ديگر انسانها با هر اعتقاد و باورى نگاه و برخوردى انسانى دارند و به موجوديت و حقوق انسانيِ هم نوع احترام مى گذارند. در اصطلاح فقهى به چنين كسانى (كفّار غير حربى) گفته مى شود; يعنى كافرانى كه بر اساس پيمان با مسلمانان به صلح و مسالمت مى زيند. از دو واژه (كفار) و (غيرمسلمان) در اين نوشتار, چنين كسانى منظور خواهد بود.

2 . در فقه اسلامى, هرگاه سخن درباره موضوعى باشد كه به گونه اى پيوستگى ميان مسلمان و كافر را در برگيرد, توجه به يك اصل و قاعده فقهى ـ قرآنى ضرورى دانسته مى شود و بدون در نظر داشتن آن قاعده, فقيه حق ندارد درباره آن گزاره, حكم پژوهى كند: (قاعده نفى سبيل) و يا (اصل عزت و برترى اسلام). اساس اين قاعده آيات زير است:

* (ولَنْ يجعل اللّه لِلكافرينَ عَلى المؤمنين سبيلاً.)1

وخداوند, هرگز, براى كافران راهى براى چيرگى بر مؤمنان قرار نداده است.

* (وللّهِ العزّةُ ولِرَسوله وللمؤمنين.)2

و عزّت و اقتدار از آنِ خداست و از آنِ پيامبرش و از آنِ مؤمنان.

روايت زير نيز پايه قاعده قرار گرفته;3 اما از جهت سند مورد خدشه است:

پيامبر اكرم(ص) فرمود:

(الاسلام يعلو ولايعلى عليه.)4

اسلام برتر است و هيچ چيزبر آن برترى نمى يابد.