اَشاعِره

تحقيق اَشاعِره
 متشکل از 39 صفحه ، در قالب word  قابل ويرايش و اماده پرينت

بخشی از محتوا ::
اَشاعِره‌، نامى‌ كه‌ بر پيروان‌ مكتب‌ كلامى‌ ابوالحسن‌ على‌ بن‌ اسماعيل‌ اشعري‌ (ه م‌) اطلاق‌ مى‌شود. اشاعره‌ در معناي‌ عام‌ به‌ سنت‌ گرايان‌ يا اهل‌ سنت‌ و جماعت‌ گفته‌ مى‌شود، يعنى‌ آنان‌ كه‌ در برابر خردگرايان‌ معتزلى‌، بر نقل‌ (= قرآن‌ و سنت‌) تأكيد مى‌ورزند و نقل‌ را بر عقل‌ ترجيح‌ مى‌دهند. در اين‌ مقاله‌ مبانى‌ اعتقادي‌ اشاعره‌ در 4 بخش‌ بررسى‌ مى‌شود: .I روش‌ ميانه‌، .II خداشناسى‌، .III جهان‌ شناسى‌، .IV انسان‌ شناسى‌.
.I روش‌ ميانه‌
ابوالحسن‌ اشعري‌ در برابر دو جريان‌ افراطى‌ قرار داشت‌ و مى‌كوشيد تا ضمن‌ پرهيز از افراط و اجتناب‌ از تفريط راهى‌ ميانه‌ برگزيند، جريانهاي‌ افراطى‌ رويى‌ در عقل‌گرايى‌ داشت‌ و رويى‌ در عقل‌ ستيزي‌ يا نقل‌گرايى‌. معتزله‌ بر عقل‌ به‌ عنوان‌ يگانه‌ ابزار شناخت‌ حقيقت‌ تأكيد مى‌كردند و با نفى‌ هر آنچه‌ در نظر آنان‌ خردپذير نمى‌نمود و نيز با تكيه‌ بر آيات‌ نفى‌ كنندة تشبيه‌، و با تأويل‌ آيات‌ دال‌ بر تشبيه‌، نه‌ فقط تشبيه‌ و تجسيم‌ را مردود دانستند، كه‌ رؤيت‌ را نيز نفى‌ كردند، منكر صفات‌ زايد بر ذات‌ شدند، و از خلق‌ كلام‌ خدا سخن‌ گفتند. در برابر معتزله‌، اصحاب‌ حديث‌ با تكيه‌ بر نقل‌، شيوه‌اي‌ عقل‌ ستيزانه‌ در پيش‌ گرفتند، به‌ تفسير ظاهري‌ آيات‌ پرداختند، و از تأويل‌ عقلانى‌ قرآن‌ سخت‌ پرهيز كردند. اشعري‌ و پيروان‌ او كوشيدند تا در برابر اين‌ افراطها و تفريطها راهى‌ ميانه‌ بيابند و «اقتصاد در اعتقاد» را متحقق‌ سازند. ابن‌ خلدون‌ در مقدمه‌ گزارشى‌ از آن‌ افراطها و تفريطها و از اين‌ ميانه‌روي‌ به‌ دست‌ داده‌ است‌ (2/942-947). اشعري‌ و سپس‌ اشاعره‌ بر بنياد شيوة ميانه‌ روانه‌ انديشيدند و نظريه‌هاي‌ خود را بر همين‌ اساس‌ پرداختند. آنان‌ گذشته‌ از آنكه‌ پيوسته‌ در انديشه‌هاي‌ كلاميشان‌، ميانه‌ روي‌ را پيش‌ چشم‌ داشتند، جاي‌ جاي‌ از آن‌ سخن‌ مى‌گفتند؛ چنانكه‌ غزالى‌ الاقتصاد فى‌ الاعتقاد را عنوان‌ كتابى‌ مستقل‌ ساخت‌. جلوه‌هاي‌ اين‌ ميانه‌روي‌ را در تمام‌ نظريه‌هاي‌ اشعري‌ و اشاعره‌، به‌ ويژه‌ در نظرية كلام‌ نفسى‌ و لفظى‌، در نظرية رؤيت‌، و در نظرية رابطة ذات‌ و صفات‌ بايد بازجست‌.
روش‌ عقلى‌ - نقلى‌: گر چه‌ جنبش‌ اشعري‌ با پرهيز از عقل‌ گرايى‌ و تأويل‌ آغاز شد، اما از آنجا كه‌ ميان‌ عقل‌گرايى‌ افراطى‌ و عقل‌ ستيزي‌، گونه‌اي‌ عقل‌ گرايى‌ معتدل‌ هست‌، اشعري‌ نه‌ تنها عملاً، كه‌ نظراً نيز به‌ مفهومى‌ عقل‌ گراست‌ و اين‌ عقل‌گرايى‌ كه‌ ميراث‌ معتزليان‌ و فيلسوفان‌ به‌ شمار مى‌آيد